تأثیر کتاب عیونالانباء فی طبقاتالأطبّاء در تاریخنگاری طب و اطبّا در تمدّن اسلامی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 5 شماره 16 (1392),
13 July 2014
,
صفحه 29-52
https://doi.org/10.22037/mhj.v5i16.6653
چکیده
تاریخنگاری یکی از مهمترین روشها برای آگاهی از سابقه و سیر تطوّر بسیاری از دانشها و دانشمندان مانند طب و اطبّا است. در این میان، کتاب عیونالأنباء فی طبقاتالأطباء اثر ابنابیاصیبعه نقطه عطفی در تاریخنگاری طب و اطبّا در تمدّن اسلامی تأثیرگذار بوده است. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی به چرایی و تبیین تأثیرگذاری این کتاب بر این نوع تاریخنگاری میپردازد. نقش این کتاب به منزله میراثبان بسیاری از دادههای تاریخ پزشکی و پزشکان پیش از تألیف آن و گردآورنده اطلاعات دوره نگارش آن و منتقلکننده بسیاری از اخبار این دوره به آثار بعد از خود قابل توجّه است. این تحقیق نشان میدهد که این نگاشته در تاریخنگاری پزشکی و پزشکان تا حد زیادی بر تمدّن اسلامی از نظر ساختار، شکل، محتوا و روش تأثیر داشته و توانسته حلقه وصل مهمی بین سنّت پیشین و روال پسین خود باشد و همچنان بعد از گذشت سالها مورد توجّه پژوهشگران و اهالی علم و فرهنگ قرار گیرد.
- عیونالأنباء فی طبقاتالأطبّاء، اِبْنِ اَبی اُصَیبِعه، تاریخنگاری طب و اطبّا، تمدّن اسلامی، تاریخ علم
ارجاع به مقاله
مراجع
ابن ابی اصیبعه، (1965 م.) احمد، عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، مصحح: نزار رضا، بیروت: دارمکتابهایة الحیاة.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1300 ق.) عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، چاپ مصطفی افندی وهبی، القاهرة: المطبعةالوهبیة.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (13449 ش) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، شرح و تعلیقات از محمود نجمآبادی، ترجمه جعفر غضبان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1386 ش) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، شرح و تعلیقات از محمود نجمآبادی، ترجمه جعفر غضبان، تهران: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1387 ش) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1884 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطباء، (دوجلدی)، تصحیح اوگوست مولر یا امرؤالقیس بن طحان، کونیگزنبرگ.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1956 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، الجزء الأوّل، تصحیح سمیح الزین، بیروت: دارالفکر.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1957 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، الجزء الثانی، تصحیح سمیح الزین، بیروت: دارالفکر.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1987 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، الجزء الثالث، تصحیح سمیح الزین، بیروت: دارالفکر.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1988 م) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، ضبطه و صحّحه و وضع فهارسه محمّد باسل عیون السود، بیروت: دارالکتابهای العلمیة.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1995 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، مصحّح اوجست ملر امروء القیس بن الطحان، یصدرها فؤاد سزگین، فرانکفورت: معهد تاریخ العلوم العربیّة و الإسلامیة.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (1996 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، ج 1، مصحّح عامر النجّار، القاهرة دارالمعارف.
ابن ابی اصیبعه، احمد، (2001 م.) عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، تحقیق و دراسة عامر النجّار، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن العبری، أبوالفرج غریغوریوس، (1958 م.) تاریخ مختصر الدول، تحقیق أنطون صالحانی، بیروت.
ابن العماد، احمد بن محمد حنبلی، (1414 ق.) شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، دمشق: دار ابنکثیر.
ابن تغری بردی، یوسف، (1348 ق.) النجوم الزاهرة فی اخبار مصر و القاهرة، القاهرة.
ابن کثیر، عمادالدین أبو الفداء اسماعیل، (1419 ق/1998 م.) البدایة و النهایة، تحقیق عبد اللّه الترکی، الطبعة الأولی، دمشق: دارهجر.
اسحاق بن حنین، (1387 ش.) تاریخ الاطبا و الفلاسفة، در مجموعه متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ایران، مهدی محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
افشار ایرج، محمدتقی دانشپژوه، محمدباقر حجتی، احمد منزوی، (1352 ش.) فهرست نسخه خطی کتابخانه ملی ملک، ج 1، تهران: کتابخانه ملی ملک.
الگود، سیریل لویید، (1356 ش.) تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، ترجمه به اهر فرقانی، تهران، امیرکبیر.
الرفاعی عبدالجبار، (۱۴۱۴ ق.) معجم المطبوعات العربیة فی ایران، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
براون، ادوارد، (1364 ش.) تاریخ طب اسلامی، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
براون، ادوارد، (1986 م.) الطبّ العربی، ترجمه داود سلمان، بغداد: وزاره الثقافه و الاعلام.
حاجی خلیفه، (بیتا) کشف الظنون عن اسامی الکتابهای و الفنون، بیروت: مکتابهایة المثّنی.
دانشپژوه، محمدتقی، (1358 ش.) نشریه نسخههای خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، دفتر 9، تهران: دانشگاه تهران.
دوری، عبدالعزیز، (1983 م.) بحث فی نشأة علم التاریخ عند العرب، بیروت.
روزنتال، فرانتز، (1963 م.) علم التاریخ عند المسلمین، ترجمۀ صالح احمدعلی، بغداد.
زرکلی، خیرالدین، (1980 م.) اعلام قاموس الرجال لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، الطبعةالخامسة، بیروت: دارالعلم للملایین
زریاب خویی، عباس، (1368 ش.) «مورخان ایران در عصر اسلامی»، بزم آورد.
سجـادی، صادق، (1380 ش.) تاریخنگـاری در اسلام، تهران.
سزگین، فؤاد، (1380 ش.) تاریخ نگارشهای عربی، ترجمه احمدرضا ریسه، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
عانوتی، اسامه، (۱۳۹۵ ق.) ابن ابی اصیبعه. تعریف و تقویم، بیروت: دارالنفائس.
عیسی بک، احمد، (1982 م.) معجم الاطباء، الطبعة الثانیة، بیروت: دارالرائد العربی.
عیسی بک، احمد، (۱۳۶۱ ق.) معجم الاطباء من سنه ۶۵۰ ه. الی یومنا هذا (ذیل عیون الانباء فی 33- طبقات الاطباء لابن ابی اصیبعه)، مصر: مطبعة فتحالله الیاس نوری.
عیسی بک، احمد، (۱۳۸۷ ش.) معجم الاطباء، تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران، مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلام و مکمل.
غیلونجی بول، (1977 م.)«ابن النّفیس: سلسلة اعلام العرب»، عدد 57، مصر: الدار المصریة للتألیف و الترجمة.
غیلونجی بول، (1985 م.)، «البغدادی طبیب القرن السادس الهجری: سلسلة اعلام العرب»، عدد 114، مصر: الهیئة المصریةالعامة للکتاب.
قفطی علی بن یوسف، (1999 م.) تاریخالحکماء و هو مختصر الزوزنی من کتاب اخبار العلماء به اخبار الحکماء، فرانکفورت: منشورات معهد تاریخ العلوم العربیة و الإسلامیة.
کحّاله عمررضا، (1972 م.) العلوم العلمیة فی العصور الاسلامیة، دمشق.
محقق مهدی، (1387 ش.) مجموعه متون و مقالات در تاریخ و اخلاق پزشکی در اسلام و ایران، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
مشار خانبابا، (1350 ـ 1355 ش.) فهرست کتابهای چاپی فارسی، ج 2، تهران.
مییلی الدو، (1962 م.) العلم عند العرب و اثره فی تطوّر العلم العالمی، ترجمه عبدالحلیم النجّار، محمّد یوسف موسی، مصر: دارالقلم.
نلینو، کارلو، (1911 م.) علم الفلک و تاریخه عندالعرب فی القرونالوسطی، رم.
وهب قاسم، (۱۹۹۷ م.)، (اختار النصوص و قدّم لها و علق علیه)، من عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء، ابن ابی اصیبعه، دمشق: وزارةالثقافة.
(And His Ibn Abi Usaibi'a), 1995 (Studies On Ibn Abi Usaibi'a)D.1270 Uyun Al - Anba Fi Tabaqat Al -Atibba = T. P. In Arabic
دراسات حول اِبْنِاَبی اُصَیبِعه و کتابه عیون الأنباء فی طبقات الأطبّاء
Collected and Reprinted By Fuat Sezgin, In Collaboration With Mazen Amawi, Carl Ehrig- Eggert Eckhard Neubauer, Frankfurt = Institute For The History Of Arabic- Islamic Science At The Johann Wolfgang Goethe University.Lucien Leclerc), 1876 (Histoire de la Medecine Arabe; Volumes, Paris, L. Leroux.Wustenfeld), 1890 (Geschichte der arabischen Aerzte und Naturforscher, GpTtingen.
- چکیده مشاهده شده: 1766 بار
- PDF (English) دانلود شده: 323 بار