نگاهی بر تاریخچه دندانپزشکی در ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 4 شماره 13 (1391),
11 اسفند 2014
,
صفحه 137-154
https://doi.org/10.22037/mhj.v4i13.5871
چکیده
دانش دندانپزشکی بدون شک از کهنترین دستآوردهای بشری است که به مرور بر اساس آزمون و خطا و پژوهشهای دانشمندان جهان شکل گرفته است. هدف از این مقاله معرفی دستآوردهای ایرانیان گذشته، از دوران باستان تا دوران مغول، در شکوفایی علم دندانپزشکی است. رشد دانش دندانپزشکی را در ایران میتوان به دو دوره پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم کرد. دو منبع مهم دانش دندانپزشکی در دوران پیش از اسلام تعالیم مربوط به کتاب اوستا و دستآوردهای دانشگاه جندیشاپور پیش از اسلام است. پیشرفت زیاد علم دندانپزشکی پس از اسلام در ایران مدیون دانشمندان و پزشکان ایرانی از جمله رازی، اهوازی، ابنسینا و سایرین است که در آثار خود فصولی را به بهداشت و درمان بیماریهای دهان و دندان اختصاص دادهاند. هم چنین دین اسلام نیز دستوراتی در زمینه بهداشت دهان و دندان دارد و مسلمانان را به مسواک زدن و پاک نگهداشتن دندانها تشویق میکند. در تمامی دوران تاریخ ایران دستورات بهداشتی در زمینه دهان و دندان وجود داشته و در حوزه درمان، انواع درمانهای دندانی در ایران قدیم انجام میشده است. به این ترتیب میتوان ادعا کرد دانش دندانپزشکی در ایران دارای پیشینهای کهن است.
- دندانپزشکی؛ دوران پیش از اسلام؛ دوران اسلامی؛ دانشگاه جندیشاپور
ارجاع به مقاله
مراجع
ابن ابی اصیبعه. (1349 ش.). عیون الانباء فی طبقات الاطباء، (ترجمه سید جعفر غضبان، محمود نجمآبادی). جلد اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن سینا. (1385 ش.). قانون فی الطب، (برگردان عبدالرحمان شرفکندی (هه ژار). جلد اول و سوم. سروش (انتشارات صدا و سیما).
احمد زاده، علی. (1387 ش.). پیشینه دانشگاه جندی شاپور، مجله علمی پزشکی جندی شاپور، دوره 7 (1)، 5 تا 10.
براون، ادوارد. (1364 ش.). تاریخ طب اسلامی، (ترجمه مسعود رجب نیا). چاپ چهارم.تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
تکمیل همایون، ناصر. (1384 ش.). دانشگاه گندی شاپور. چاپ اول. تهران: انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی.
جرجانی، سید اسماعیل. (1380 ش.). ذخیره خوارزمشاهی، (تصحیح و تحشیه محمد رضا محرری). چاپ اول. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
الحسینی الجرجانی، اسمعیل بن الحسن. (1350 ش.). ذخیره خوارزمشاهی، (به کوشش محمد تقی دانش پژوه وایرج افشار). جلد دوم. چاپ اول.تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
الحسینی الجرجانی، زین الدین ابوابراهیم اسماعیل. (1352 ش). ذخیره خوارزمشاهی، (مقابله و تصحیح و تفسیر جلال مصطفوی). کتاب سوم. قسمت اول. تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
ذاکر، محمد ابراهیم. (1391 ش.). دیدگاههای دندانپزشکی ابن سینا، مجله ماه علوم و فنون. دوره 2(6)، 73 تا 107.
ذاکر، محمد ابراهیم. (1392 ش.). متنهای دندانپزشکی باستان، مجله ماه علوم و فنون. دوره 3 (3) ،82 تا 96 .
رضی، هاشم. (1376ش.). وندیداد. چاپ اول. تهران: فکر روز .
زکریا رازی، بوبکر محمد. (1382ش.). رساله برء الساعه (ترجمه میرزا احمد تنکابنی). چاپ اول. تهران : موسسه مطالعات تاریخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران .
زکریا رازی، بوبکر محمد. (1387ش.). منصوری فی الطب، (پژوهش و گزارهی حازم بکری صدیقی، پژوهش و برگردان محمد ابراهیم ذاکر). تهران: انتشار مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران.
زکریا رازی، بوبکر محمد. (1421ق.). حاوی فی الطب فی امراض الاذن و الانف و الاسنان، (پژوهش محمد محمد اسماعیل). جلد سوم. بیروت – لبنان: دارالکتب العلمیه.
سرمدی، محمد تقی. (1384ش.). دایرة المعارف پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر. چاپ اول. تهران : انتشارات سرمدی .
سزگین، فواد. (1380ش.). تاریخ نگارشهای عربی، (ترجمه و تدوین و آماده سازی موسسه نشر فهرستگان، به اهتمام خانه کتاب). جلد سوم. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قفطی. (1347ش.). تاریخ الحکماء قفطی، (مقابله تصحیح حواشی و مقدمه بهین دارایی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
الگود، سیریل. (1356ش.). تاریخ پزشکی ایران و سرزمینهای خلافت شرقی، (ترجمه فرقانی باهر). چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
المجوسی، علی بن عباس. (1294ق.). کامل الصناعه الطبیه، (مترجم سویدی فی الطب امام الشعرانی). جلد دوم. مصر: مطبعه سعاده حسین بک.
مرادی غیاث آبادی، رضا. (1382ش.). اوستای کهن. چاپ اول. شیراز: انتشارات نوید شیراز.
میری محمد، حسنعلی پور حمید. (1382ش.). پیشینه تجارت در شهر سوخته. چاپ اول. سیستان : دانشگاه زابل .
نبوی، سیف الدین. (1366 ش.). استاد محمد زکریای رازی و برداشتهای دانشمندان علوم پزشکی دهههای آخر قرن بیستم از او. چاپ اول. تهران: انتشارات اقبال.
نجمآبادی، محمود. (1353 ش.). تاریخ طب در ایران پس از اسلام (از ظهور اسلام تا دوران مغول). چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران.
نجمآبادی، محمود. (1371 ش.). تاریخ طب در ایران. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
نجمآبادی، محمود. (1371 ش.). مؤلفات و مصنفات ابوبکر محمد بن زکریای رازی حکیم و طبیب بزرگ ایرانی. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
الندیم، محمد بن اسحاق. (1366 ش.). الفهرست، (ترجمه و تحقیق محمد رضا تجدد). مقاله هفتم، فن سوم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نفیسی، ابوتراب. (1382 ش.). مختصر تاریخ علوم پزشکی تا ابتدای قرن معاصر، چاپ اول. اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.
- چکیده مشاهده شده: 2092 بار
- PDF (English) دانلود شده: 4100 بار