عوامل و داروهای مؤثر بر اشتها و ارتباط آن با اخلاط از دیدگاه طب سنتی ایران
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 3 شماره 9 (1390),
28 July 2012
,
صفحه 39-54
https://doi.org/10.22037/mhj.v3i9.3411
چکیده
اختلال اشتها و عدم تعادل انرژی سبب تغییر وزن و عوارض متعددی مانند چاقی یا سوء تغذیه میگردد. عليرغم تحقیقات گسترده در مورد اشتها و عوامل تغییردهنده آن هنوز هم در بسیاری از موارد، درمان اختلالات اشتها با مشکلات زیادی همراه است. در این مقاله براساس کتاب «قانون بوعلی سینا»، «الحاوی رازی» و سایر کتابهای معتبر طب سنتی ایران اشتها و اختلالات آن، رابطه اشتها با اخلاط اربعه و عوامل و داروهای مؤثر بر اشتها بررسی و تبیین شده است. این مطالعه نشان داد که هر یک از اخلاط طبیعی تأثیر خاصی بر اشتها دارند و هر تغییری در کمیت و کیفیت اخلاط میتواند موجب تغییر در اشتها گردد. علاوه بر این، تغییر مزاج اعضایی مثل مغز، قلب و به ویژه معده و کبد نقش عمدهای در تغییر اشتها دارد که با اصلاح مزاج آنها میتوان به میزان زیادی اختلالات اشتها را کنترل کرد. بیماریهای زمینهای زیادی نیز میتوانند موجب تغییر اشتها گردند. در بررسی داروها مشخص شد که مفردات فراوانی بر اشتها اثر دارند و میتوانند در کنترل آن بهکار گرفته شوند. با توجه به دیدگاه طب سنتی ایران در مورد اشتها و داروهای مؤثر بر آن، پس از مطالعه و واکاوی بیشتر شاید بتوان راهکار جدیدی در درمان اختلالات اشتها ارائه داد.
- اشتها؛ صفرا؛ سودا؛ بلغم؛ دم؛ بوعلی سینا؛ طب سنتي ايران
ارجاع به مقاله
مراجع
- Carol D, Rachel K, Energy, Mahan LK. Escott-Stump S. KRAUSE'S FOOD & NUTRITION THERAPY 12e. Canada. SAUNDERS EI-SEVIER. 2008. 22-26.
- Woods SC, Benoit SC, Clegg DJ, Seeley RJ. Regulation of energy homeostasis by peripheral signals. Clinical Endocrinology and Metabolism. 2004; 18: 497-515.
ـ حامدینیا، م؛ حصارکوشکی، م؛ حقیقی، ا؛ ملانوروزی. ا، (1389 ﻫ.ش.)، بررسی اثر هشت هفته تمرین هوازی بر اشتها و گرلین اسیل دار پلاسمای زمان استراحت و ناشی از ورزش وامانده ساز در مردان دانشجو، دانشور پزشکی، تهران، سال هیجدهم، شماره 91، صص80ـ71
- Wassum KM, Ostlund SB, Maidment NT, Balleine BW. (2009). Distinct opioid circuits determine the palatability and the desirability of rewarding events. Proc Natl Acad Sci U S A. 106:12512–12517.
- Neary NM, Goldstone AP, Bloom SR. "Appetite regulation: from the gut to the hypothalamus". Clin Endocrinol (Oxford) 2004;60:153-60.
- Wynne K, Stanley S, Bloom S. "The gut and regulation of body weight". J Clin Endocrinol Metab 2004;89:2576–82.
- Maraki M, Tsofliou F, Pitsiladis YP, Malkova D, Mutrie N & Higgins S Acute effects of a single exercise class on appetite, energy intake and mood. Is there a time of day effect? Appetite. 2005; 45(3): 272–278.
- Kojima M, Hosoda H, Date Y, Nakazato M, Matsuo H, Kangawa K. Ghrelin is a growth- hormone-releasing acylated peptide from stomach. Nature 1999; 402: 656-60.
- Gnanapavan S, Kola B, Bustin SA, Morris DG, McGee P, Fairclough P, et al. The tissue distribution of the mRNA of ghrelin and subtypes of its receptor, GHS-R, in humans. J Clin Endocrinol Metab 2002; 87: 2988.
- Guyton A, Dietary Balances. Regulation of Feeding, Obesity and Starvation, Vitamins and Minerals; Guyton A, Hall J.Textbook of medical physiology. 11th Ed. USA. Elsevier's Health Sciences Rights Department in Philadelphia. 2006. 785-870.
- Cheng M, Bushnell D, Cannon DT, Kern M. Appetite regulation via exercise prior or subsequent to high-fat meal consumption. Appetite. 2009. 52:193–198.
- Organization WH. WHO Traditional Medicine Strategy 2002-2005: World Health Organization Geneva; 2002.
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 2، صص237ـ155
ـ ارزاني، محمداكبر، (1387 ﻫ.ش.)، طب اكبري، تصحيح و تحقيق: مؤسسه احيای طب طبيعي، به سفارش مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكي، طب اسلامي و مكمل، مجلّد 1، صص627ـ613
ـ چشتي (معروف به ناظم جهان)، محمد اعظم خان، اكسير اعظم، انتشارات مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكي، طب اسلامي و مكمل، مجلّد 2، صص466ـ445
ـ ابن سینا، قانون في الطب، (1425ﻫ.ق.)، تحقیق: ابراهیم شمسالدین، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، مجلّد 3، صص81ـ73
ـ كرماني، نفيس بن عوض، شرح الاسباب و العلامات، تصحيح و تحقيق: مؤسسة احيای طب طبيعي به سفارش مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكي، طب اسلامي و مكمل، مجلّد 1، صص630ـ617
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 2، ص489
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 3، ص408
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 3، ص190
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 2، ص575
ـ مسیحی، ابوسهل عيسي بن يحيي بن ابراهيم، المأئه في الطب، نسخهی خطی مجلس شورای اسلامی، شماره 7789
ـ کریم بن ابراهیم، حقایق الطب، نسخهی خطی مجلس شورای اسلامی، شماره 6733، صص22ـ21
ـ اهوازی، علی ابن عباس، (1387 ﻫ.ش.)، کامل الصناعة الطبیة، تصحیح و تحقیق: مؤسسه احیای طب طبیعی به سفارش مؤسسة مطالعات تاريخ پزشكي، طب اسلامي و مكمل، انتشارات جلالالدین، مجلّد 2، ص528
ـ شیرازی، قطبالدین، تحفهی سعدیه، نسخهی خطی مجلس شورای اسلامی، شماره 5058
ـ گیلانی، علی، جامع الشرحین (حاشیه)، چاپ سنگی، بیجا، بیتا، ص 105
ـ عقیلی خراسانی، سید محمد حسین، (1385ﻫ. ش.)، خلاصة الحکمة، تصحیح اسماعیل ناظم، قم: انتشارات اسماعیلیان، مجلّد 1، ص530
ـ آملی، شمسالدین محمدبن محمود، شرح قانون، نسخه خطی مجلس شورای اسلامی، شماره 6212، ص50
ـ منصور بن محمد، کفایه مجاهدیه، نسخهی خطی مجلس شورای اسلامی، شمارهی 6269
ـ ارزانی، محمد اکبر، (بیتا،)، مفرحالقلوب، چاپ لاهور، صص196ـ194
ـ یحیی بن عیسی بن جزله، منهاج البیان فیما یستعمله الانسان، نسخهی خطی مجلس شورای اسلامی، شماره 5282
ـ ابن سینا. قانون في الطب، (1425ﻫ.ق.)، تحقیق ابراهیم شمسالدین، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، مجلّد 1، صص179ـ178
ـ جرجانی، سید اسماعیل، (1355 ﻫ.ش.)، ذخیره خوارزمشاهی، چاپ عکسی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، ص76
ـ حکیم مؤمن تنکابنی، سید محمد، (1386 ﻫ.ش.)، تحفة المومنین، تصحیح و تحقیق: رحیمی، روجا؛ شمس اردکانی، محمدرضا؛ فرجادمند، فاطمه، مرکز تحقیقات طب سنتی و مفردات پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مؤسسة نشر شهر
ـ عقیلی خراسانی، سید محمد حسین، (1388 ﻫ . ش.)، مخزن الأدویه، تصحیح و تحقیق: رحیمی، روجا. شمس اردکانی، محمدرضا. فرجادمند، فاطمه. تهران: نشر راه کمال، با همکاری دانشگاه علوم پزشکی
ـ ابن بیطار، (2001 م.)، الجامع لمفردات الأدویه و الأغذیه، بیروت: دارالکتب العلمیة
ـ ابن سینا. قانون في الطب، (1425ﻫ.ق.)، تحقیق ابراهیم شمسالدین، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، مجلّد 1، صص 559ـ347
ـ رازی، محمدبن زکریا، (2002 م.)، الحاوی في الطب، تحقيق: طعیمی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مجلّد 6، صص 449ـ7
- چکیده مشاهده شده: 649 بار
- PDF (English) دانلود شده: 1001 بار