نقش پزشکان تاریخنگار در توسعه علمی و تمدنی اسپانیای اسلامی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 10 شماره 36 (1397),
27 November 2019
,
صفحه 43-51
https://doi.org/10.22037/mhj.v10i36.21539
چکیده
زمینه و هدف: نقش و جایگاه پزشکان تاریخنگار یا مورخان پزشک یکی از مؤلفههای مهم در توسعه علمی و تمدنی اسپانیای اسلامی است که قابل بررسی و جستجوی بیشتر است. در فرایند توسعه تمدن اسلامی اقشار مختلف اعم از ادیبان، پزشکان، حکیمان، مورخان و... نقش ایفا کردهاند. با وجود تحقیقات و بررسیهایی که تاکنون درباره پزشکان اندلسی صورت گرفته، لیکن درباره پزشکانی که علاوه بر امر طبابت، تاریخنگار هم بودهاند، کمتر اطلاعاتی در دست است. پژوهش حاضر با هدف معرفی و تبیین کارکرد اطبای تاریخنگار، میکوشد میزان اثرگذاری آنها در توسعه علمی و پیشبرد فرهنگی تمدن اندلس در دوره اسلامی را مشخص و بررسی نماید.
مواد و روشها: این پژوهش بر پایه روش مطالعات مروری و با اتکا به منابع نوشتاری و دادههای کتابخانهای انجام گرفته است که پس از گردآوری و مطالعه منابع موثق، از جمله الاحاطه فی تاریخ الغرناطه، العبر، مفاتیح العلوم، عیون الانباء فی طبقات الاطباء و... مطالب بر اساس اهمیت و اعتبار آنها تنظیم و تدوین شدهاند.
یافتهها: نتیجه تحقیق بیانگر آن است که پزشکان وقایعنگار، با ثبت گزارشهای موثق و دقیق از نوآوریها و پویشهای دانشوران و کوشندگان عرصه علم و فرهنگ در تمدن اندلس، نقش ویژهای در روند توسعه همزمان دانش طب و تاریخ و امکانسنجی مقایسه مطالعات میانرشتهای ایفا کردهاند. همچنین آموزش دانش پزشکی به سایر کشورها از جمله فرانسه، پرتغال و... راه پیدا کرد، به گونهای که دانشجویان و علاقمندان علم پزشکی از دانشگاههای مونپلیه و پاریس برای فراگیری طبابت نزد استادان مسلمان در شهر قرطبه پایتخت اندلس جمع میشدند.
نتیجهگیری: بیشتر پزشکان مسلمان در اسپانیای تحت حاکمیت اسلام، ضمن پرداختن به امر طبابت، دستی در نگارش تاریخ داشتهاند و با دقت بیشتری نسبت به دیگر مورخان، به ثبت و ضبط تحولات علمی و فرهنگی در تمدن اندلس مبادرت کردهاند. وجاهت علمی و بینش عالمانه این پزشکان، نگارش تاریخنگارانه آنها را متمایز ساخته و سبب شده تا سیمای راستین تمدن اندلس و شکوفایی فرهنگی آن، به خوبی در متون این اطبای مورخ بازنمود داشته باشد.
- پزشکان؛ تاریخنگاری؛ اندلس؛ تمدن اسلامی؛ توسعه علمی
ارجاع به مقاله
مراجع
Roghani SH. Avamel moasser dar tavvajoh pezeshkan Andolossi be darushenassi. Majaleh Tarikhe Elm 2009; 6(7): 73-75. [Persian]
Khwarazmi A. Mufatih al-Ulum. Translated by Khadiw Jam. Tehran: Scientific and Cultural Publication; 1985, p.147. [Persian]
Velayati A. Puyayi Farhang va Tamdon Islam va Iran. Tehran; 2011. p.581. [Persian]
Nasr H. Science and Civilization in Islam. Translated by Aram A. 2nd ed. Tehran: Khwarazmi; 1981. p.189. [Persian]
Imamuddin SM. A Political History of Muslim Spain. Pakistan: Najmh Sons; 1969. p.167. [English]
Ibn Asibeh A. Oyun Alanba fi tabaghat Alateba. Translated byN R. Beirut; 1965. p.309. [Arabic]
Khatabi M. Alteb va Ateba fi Andolos Islamieh. Beirut; 1988. p.39. [Arabic]
Ibn Abar M. Al-Takmelat al ktab al-Salah. Cairo; 1956. p.298. [Arabic]
Birashk A. Zendginame Elmy Daneshvaran. Tehran: Scientific and Cultural Publication; 1989. p.372. [Persian]
Montazer Ghaem A. Jayegahe Pezeshkane Movarrekh dar Tarikhnegari. Pajoheshname Tarikh 2016; 46(12): 85-113. [Persian]
Sezgin F. History of Arabic Texts. Tehran: Ministry of Islamic Culture and Guidance; 2011. p.248. [Persian]
Balencia A. Tarikh al-Fakr al-Andalusi. Translated by Munes H. Cairo; 1955. p.465. [Arabic]
Aldoumieh L. Islamic sciences and its role in the world's scientific developments. Translated by Shoja Razavi MR, Alavi A. Mashhad: Islamic Studies Foundation of Astan Quds Razavi; 1993. p.404. [Persian]
Maghari A. Nafakh al-Tibb Men Qesn al-Anolus. Research by Abbas H. Beirut: Dar al-Sadr; 1997. p.22. [Arabic]
Ibn Khatib A. Al-Ehate fi Tarikh al-Gharnate. Research by Abdullah Annan M. Cairo; 2001. p.386. [Arabic]
Ibn Khaldun A. Al-Ebar and Diwan al-Mubetah va al-Khabar. Beirut: Jamal LelTebaa and al-Nashar; 2005. Vol.4 p.69. [Arabic]
Ibn Khatib A. Nafazeh al-Jarrab. Coorected by Mokhtar al-Ebadi A. Cairo: Dar al-Ketab; 1956. p.151. [Arabic]
Vaziri A. Monassebat Islam va Massihiyat dar Andoluss. Shahrood: Islamic Azad University; 2019. p.175-187. [Persian]
Hitti PH. History of Arabs. Translated by Payandeh A-GH. Tehran: Informed; 2002. p.578-738. [Persian]
- چکیده مشاهده شده: 233 بار
- PDF دانلود شده: 119 بار