معاینه و مداوای زنان در عصر قاجار؛ به روایت پزشکان و سیاحان غربی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 24 (1394),
5 July 2017
,
صفحه 7-45
https://doi.org/10.22037/mhj.v7i24.17761
چکیده
مطالعات مربوط به زنان و مسائل گوناگون آنان در تاریخ همواره حائز اهمیت بوده است. با توجه به محرومیتهای تاریخی زنان ایرانی در ادوار مختلف، کمبود منابع تحقیقی در این زمینه کاملاً محسوس است. این امر به ویژه درباره شیوه معاینه و مداوای بیماریهای زنان که ارتباط مستقیم با «جسم» زن دارد، بسیار صادق است. هدف از این مقاله بررسی این موضوع در عصر قاجار به ویژه نیمه دوم آن است که به دليل کاربرد همزمان دو مکتب پزشکی سنتی و جدید، نقطه عطفي در تاريخ پزشکي ايران شمرده ميشود.
در این پژوهش مروری ـ توصیفی به علت تاریخیبودن موضوع با روش کتابخانهای و با مطالعه برخی منابع موجود در عصر قاجار به ویژه سفرنامههای سیاحان و پزشکانی که در آن عصر به ایران آمدهاند، تلاش شده است، بخشی از زوایای تاریک پزشکی ایران روشن شود.
بنا بر يافتههاي اين پژوهش، معاينه بيماران زن در عصر قاجار تنگنظرانه بود و برخي بيماريهاي شايع زنان نيز درمان میشد.
این پژوهش گام کوچکی است در روشنکردن وضع درمانی و پزشکی زنان در عصر قاجار که در نوع خود نوآورانه است.
بنابراین هم از دیدگاه تاریخ اجتماعی ایران حائز اهمیت است و هم از منظر تاریخ پزشکی به وضع نیمی از جمعیت کشور میپردازد و میتواند جرقهای، هرچند کوچک برای پژوهشهای بزرگتر در هر دو زمینه باشد.
- زنان، قاجار؛ معاينه؛ درمان؛ بيماري
ارجاع به مقاله
مراجع
براون، ادوارد گرانویل. (1384 ش.). یک سال در میان ایرانیان. مترجم مانی صالحی علامه، تهران: نشر اختران، ص 377.
بنجامین، ساموئل گرین ویلر. (1363 ش.). ایران و ایرانیان. مترجم محمدحسین کردبچه، تهران: جاویدان، ص 197.
پولاك، یاکوب ادوارد. (1361 ش.). ایران، سرزمین و مردم آن. مترجم كیكاووس جهانداری، تهران: انتشارات خوارزمی، صص 496-10.
ترابی فارسانی، سهیلا. (١٣٨٨ ش.). تکاپوی زنان عصر قاجار: فردیت، جهان سنت و گذار از آن. تاریخ اسلام و ایران (فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا). سال نوزدهم، شماره دوم، صص 5-1.
دمورگان، ژاک. (1335 ش.). سفرنامه دمورگان. مترجم جهانگیر قائم مقامی، تهران: انتشارات طهوری، ص 108.
سرنا، کارلا. (1363 ش.). مردم و دیدنیهاى ایران. مترجم غلامرضا سمیعى، تهران: نشر نو، ص 138.
شاردن، ژان. (1372 ش.). سفرنامه شاردن. مترجم اقبال یغمایی، تهران: توس، پنج جلدی، جلد سوم، ص 1121.
شمیم، علیاصغر. (1387 ش.). ایران در دوره سلطنت قاجار. تهران: بهزاد، صص 355-354.
شهری، جعفر. (1376 ش.). طهران قدیم. تهران: معین، پنج جلدی، جلد دوم، ص 277.
شیل، لیدی مری. (1368 ش.). خاطرات لیدی شیل (همسر وزیر مختار انگلیس در اوایل سلطنت ناصرالدینشاه). مترجم حسین ابوترابیان، تهران: نشر نو، صص 93-32.
فلور، ویلم. (1386 ش.). سلامت مردم در ایران قاجار. مترجم دكتر ایرج نبیپور، بوشهر: مرکز پژوهشهای سلامت خلیج فارس، صص 312-12.
فووریه، ژوانس. (1368 ش.). سه سال در دربار ایران. مترجم عباس اقبال آشتیانی، به كوشش همایون شهیدی، تهران: انتشارات دنیای كتاب، صص 369-201.
كرزن، جرج ناتانیل. (1347 ش.). ایران و مسأله ایران. مترجم علی جواهركلام، تهران: انتشارات ابن سینا، ص 80.
مجلسی، محمدباقر. (بیتا). حقالیقین. تهران: علمیه اسلامیه، ص 1103.
ویشارد، جان. (1363 ش.). بیستسال در ایران. مترجم على پیرنیا، تهران: نوین، ص 5.
هرودوت. (1384 ش.). تاریخ هرودوت. مترجم هادی هدایتی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، شش جلدی، جلد سوم، ص 225.
- چکیده مشاهده شده: 1518 بار
- PDF دانلود شده: 2396 بار