نقش والدین در پرورش عزت نفس فرزندان و سلامت معنوی آنان از دیدگاه اسلام
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 25 (1394),
23 خرداد 2016
,
صفحه 101-128
https://doi.org/10.22037/mhj.v7i25.13355
چکیده
عزت نفس از اساسیترین موضوعاتی است که در زندگی هر انسان مطرح و در موفقیتها و شکستهای وی تأثیر مستقیم دارد. در نظام تربیتی اسلام عزت نفس به عنوان یک هدف تربیتی مطرح است تا انسانها را به سوی تربیت صحیح و سلامت معنوی سوق دهد. مطالعه حاضر با هدف تبیین کارکردهای نقش تربیتی والدین در ایجاد عزت نفس فرزندان و تأثیر آن در سلامت معنوی آنها از منظر قران و روایات صورت گرفته است.
بررسی منابع اصیل اسلامی نشان میدهد که عزت نفس یکی از مؤلفههای رسیدن به آرامش روان است. فردی که عزت نفس دارد به ارزش و تواناییهای خویش ایمان دارد و قادر است در جهت تحولات مثبت فردی و اجتماعی خویش گام بردارد. قران و روایات راهبردهای فراوانی را ترسیم کردهاند که والدین میتوانند از آنها در تربیت و ایجاد عزت نفس فرزندان بهره گیرند، از آن جمله میتوان به محبتکردن، انتخاب نام نیک و احترام گذاشتن اشاره نمود. این مطالعه نشان میدهد که بهرهگیری از این کارکردها از اهداف اخلاقی ـ تربیتی اسلام است که منجر به ارتقای سلامت معنوی کودکان خواهد شد.
- آموزههای دینی؛ عزت نفس؛ والدین؛ سلامت روان؛ سلامت معنوی
ارجاع به مقاله
مراجع
قران کریم.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبهالله. (1404 ق.). شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید. به کوشش ابراهیم محمدابوالفضل، قم: مکتبه آیها... المرعشی النجفی، صص 16، 27.
ابن شعبه حرّانی، ابومحمدالحسن بن علی بن الحسین. (بیتا). تحف العقول عن آل رسول (ص). قم: مؤسسه نشر الاسلامی، چاپ دوم، ص 483.
استن هاوس، گلن. (1376 ش.). پرورش اعتماد به نفس در کودکان. مترجم بهار ملکی، تهران: ققنوس، ص 22.
آمدی، عبدالواحد. (1366 ش.). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ص 677.
بارون، رابرت. (1388 ش.). روانشناسی اجتماعی. تهران: روان، جلد دوم، ص 541.
براندن، ناتانیل. (1385 ش.). روانشناختی عزت نفس. مترجم مهدی قراچهداغی، تهران: نشر نخستین، ص 51.
برجینژاد، زینب. (1389 ش.). نقش مادر در تربیت فرزند. پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده. شماره ششم، ص 48.
پاکنیا، عبدالکریم. (1382 ش.). شیوههای پرورش عزت نفس در سیره امام حسین (ع). مبلغان. شماره سی و نهم، ص 21.
تنهکار، محسن. (1389 ش.). آشنایی والدین با دوران بلوغ نوجوان. قم: نسیم حیات، ص 75.
حسینزاده، سیدعلی. (1388 ش.). تربیت فرزند. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ چهارم، ص 110.
حسینیزاده، علی. داوودی، محمد. (1390 ش.). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، صص 71، 83.
خمینی، روحا... . (بیتا). تحریر الوسیله. قم: اسماعیلیان، ص 308.
خوشگو تهرانی، زهیر. (1387 ش.). چگونه کودک خود را تربیت کنیم؟. قم: مهر امیرالمؤمنین (ع)، ص 151.
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1375 ش.). عزت حسینی. تهران: ذکر، ص 9.
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1383 ش.). سیره نبوی. تهران: دریا، جلد دوم، ص 61.
دهخدا، علیاکبر. (1385 ش.). فرهنگ متوسط. تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا، ص 1984.
دهشیری، غلامرضا. سهرابی اسمرود، فرامرز. جعفری، عیسی. نجفی، محمود. (1387 ش.). بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. مطالعات روانشناختی. دوره سوم، شماره چهارم، صص 144-129.
دیلمی، علی. آذربایجانی، مسعود. (1387 ش.). اخلاق اسلامی. قم: دفتر نشر معارف، ص 125.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق.). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالعلم، ص 184.
رضایی اصفهانی، محمد. (1389 ش.). بهداشت روان. قم: پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، ص 17.
زینهاری، مهری. (1371 ش.). خانواده و تربیت کودک. پیام زن. شماره ششم، ص 45.
سیف، سوسن. (1380 ش.). روانشناسی رشد. تهران: سازمان مطالعه و تدوین كتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، جلد اول، ص 20.
شاملو، سعید. (1378 ش.). بهداشت روان. تهران: انتشارات رشد، ص 18.
صادقیان، احمد. (1386 ش.). قرآن و بهداشت روان. قم: پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، ص 20.
صدرالسادات، جلالالدین. (1380 ش.). عزت نفس در کودکان با نیازهای ویژه. تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ص 15.
صفایی راد، لطفالله. شموسی، نعمتالله. صفایی راد، ایرج. احمدی طهور، محسن. (1389 ش.). رابطه بهزیستی معنوی با سلامت روان در دانشجویان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (اسرار). دوره چهارم، شماره هفدهم، صص 280-274.
طبرسی، رضیالدین ابی نصرالحسن بن فضل. (1408 ق.). مكارم الاخلاق. بیروت: دارالحوراء، ص 231.
طوسی، ابوجعفرمحمد بن الحسن. (1408 ق.). تهذیب الاحکام. بیروت: دارالتعارف، جلد ششم، ص 79.
غضنفری، علی. (1382 ش.). ره رستگاری. قم: لاهیجی، ص 317.
فرهادیان، رضا. (1386 ش). والدین و مربیان مسؤول. قم: بوستان کتاب، صص 66، 74.
قائمی، علی. (1370 ش.). زمینه تربیت. تهران: انتشارات امیری، ص 23.
کاکیا، لیدا. (1381 ش.). نگرشی نو به تربیت جوان. تهران: تابان، ص 231.
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق. (1407 ق.). الکافی. به کوشش علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، جلد دوم، ص 487.
لیدن فیلد، گیل. (1380 ش.). اعتماد به نفس برتر. مترجم اسماعیل حسین هاشمی، اصفهان: غزل، ص 104.
مجلسی، محمد بن محمدتقی. (1403 ق.). بحارالانوار. بیروت: دارالاحیای التراث، جلد شانزدهم: ص 215؛ جلد چهل و چهارم: ص 139؛ جلد چهل و پنجم: ص 8؛ جلد هفتاد و پنجم: ص 10؛ جلد صدم: ص 189؛ جلد صد و چهارم: ص 95.
مرندی، علیرضا. عزیزی، فریدون. (1389 ش.). مسأله جایگاه، تعریف و دشواریهای پایهریزی مفهوم سلامت معنوی در جامعه ایرانی ـ اسلامی. فصلنامه اخلاق پزشکی. دوره چهارم، شماره چهاردهم، صص 21-11.
مری دوروتی، شریدان. (1388 ش.). بازی و رشد کودکان. مترجم رضا توکلی، تهران: انتشارات رشد، ص 67.
مطهری، مرتضی. (1386 ش.). تعلیم تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا، ص 127.
مظاهری، حسین. (1388 ش.). تربیت از نظر اسلام. تهران: شرکت چاپ و نشر بینالملل، ص 236.
معتمدی، زهرا. (1373 ش.). رفتار با کودک. بیجا: انتشارات لکلک، ص 62.
مک گراو، فیلیپ. (1387 ش.). خویشتنشناسی و عزت نفس. مترجم اقدس رضایی، تهران: نسل نواندیش، ص 182.
ملانی، بازرت. (1388 ش.). راهبرد مؤثر برای شکوفایی و پرورش عزت نفس کودکان. مترجم الهام آرامنیا و شمسالدین حسینی، تهران: پیکان، ص 187.
منطقی، مرتضی. (1379 ش.). روانشناسی تربیت. تهران: جهاد دانشگاهی، ص 15.
نجاتی، محمدعثمان. (1369 ش.). قرآن و روانشناسی. مترجم عباس عرب، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، ص 11.
نوری، حسین بن محمدتقی. (1408 ق.). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آلبیت علیهمالسلام، جلد دوم، ص 464.
منابع انگلیسی:
Azizi, F. (2013). Development of spirituality and religion in childhood. Journal of Medical History. 6(21): 7-14.
Hajiesmaeili, MR. Abbasi, M. Jonaidi Jafari, N. Abdoljabari, M. Fani, M. Mesri, M. Baghernezhad, F. Shahosseini, AA. Vahedian Azimi, A. (2013). Spiritual Health Concept: A Hybridized Study. Journal of Medical History. 6 (21):15-49.
Hajiesmaeili, MR. Abbasi, M. Safaiepour, L. Fani, M. Abdoljabari, M. Hosseini, SM. Baghernezhad, F. Shahosseini, AA. Akrami, F. (2016). Spiritual Health Concept in Iranian Society: Evolutionary Concept Analysis and Narrative Review. J Med Ethics. 10(35): 77-115.
Mesbah, M. (2013). Islamic Approch to Spiritual Health. 1th ed .Qom: Nashrehoghooghi Publication, 178.
- چکیده مشاهده شده: 6014 بار
- PDF دانلود شده: 1506 بار