تبیین مفهوم سلامت معنوی: یک مطالعه هیبرید
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 6 شماره 21 (1393),
12 January 2016
,
صفحه 15-49
https://doi.org/10.22037/mhj.v6i21.11109
چکیده
مقدمه: سلامتی مفهومی کلنگر بوده که ادغامکننده ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی است. از ابعاد یادشده، سلامت معنوی مفهومی بوده که چالشهای بیشتری در مورد آن وجود دارد. هدف از پژوهش حاضر تبیین مفهوم سلامت معنوی و مؤلفههای آن است.
روش: در این مطالعه از روش تحلیل مفهوم هیبرید استفاده شد که شامل سه مرحله نظری، تحقیق در عرصه و تحلیلی میباشد. در مرحله اول از مرور سیستماتیک سه مرحلهای، مرحله دوم مصاحبههای نیمهساختار با استفاده از نمونهگیری هدفمند و در نهایت در مرحله سوم از روش تحلیل ادراکی برای ادغام نتایج دو مرحله قبلی استفاده شد.
یافتهها: ادغام یافتههای دو مرحله اول و دوم با استفاده از تحلیل ادراکی در مرحله سوم بیانکننده تعریف سلامت معنوی و مؤلفههای آن بود که عبارت است از سلامت معنوی مفهوم چندبعدی دارای مراتب گوناگون بوده که در صورت فراهمبودن پیشایندهای وضعیت بودن، مراتبداشتن، وجود ساحتهای بینش، گرایش، توانایی و ظرفیتهای فرد در حضور ویژگیهای رو به تعالیبودن، حصول در سایه هماهنگی همه امکانات درونی، فراهمشدن امکان انتخاب در رفتارهای اختیاری درونی و بیرونی و ارتباط با ساحتهای چهارگانه الهی، فردی، اجتماعی و طبیعی به هدف غایی و پیامد خود که قرب الهی یا تقرب به خدای متعال است، نائل خواهد شد. شناخت معنوی، عواطف معنوی، کنش معنوی، ثمرات معنوی، تعالی معنوی و باورهای معنوی مؤلفههای اصلی تشکیلدهنده معنویت هستند.
بحث و نتیجهگیری: اگرچه نتایج این مطالعه تعریف مفهوم سلامت معنوی و مؤلفههای آن را ارائه نمود، توجه به عنصر فرهنگ و فضاي ايراني اسلامي در توسعه بیشتر مفهوم و به خصوص مؤلفههای سلامت معنوی مبتنی بر الگوی ایرانی اسلامی واجب و ضروری است.
- سلامت معنوی؛ مدل هیبرید؛ مرور سیستماتیک؛ تحقیق در عرصه؛ تحلیل ادارکی؛ تحلیل ارتباطی
ارجاع به مقاله
مراجع
منابع فارسی:
ابوالقاسمی، محمدجواد. (1391 ش.). مفهومشناسی سلامت معنوی و گستره آن در نگرش دینی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال ششم، شماره بیستم، صص 68-45.
اصفهانی، سیدمهدی. (1389 ش.). سلامت معنوی و دیدگاهها. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 9-41.
اکبری لاکه، مریم. شمسی گوشکی، احسان. عباسی، محمود. (1389 ش.). سلامت معنوی در برنامه آموزش علوم پزشکی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 30-113.
امیدواری، سپیده. (1387 ش.). سلامت معنوی؛ مفاهیم و چالشها. فصلنامه تخصصی پژوهشهای میان رشتهای قرآنی. سال اول، شماره اول، صص 117-7.
امیری، پریسا. عباسی، محمود. غریبزاده صفورا. اصغری جعفرآبادی، محمد. حمزوی زرقانی، نجمه. عزیزی، فریدون. (1393 ش.). طراحی و روانسنجی پرسشنامه جامع سنجش سلامت معنوی در جامعه ایرانی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال هشتم، شماره سیام، صص 55-25.
بوالهری، جعفر. (1389 ش.). نهادینهسازی معنویت در مفهوم سلامت معنوی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 12-105.
دهشیری، غلامرضا. سهرابی اسمرود، فرامرز. جعفری، عیسی. نجفی، محمود. (1387 ش.). بررسی خصوصیات روانسنجی مقیاس بهزیستی معنوی در میان دانشجویان. مطالعات روانشناختی. سال چهارم، شماره سوم، صص 44-129.
صفایی راد، ایرج. کریمی، لطفالله. شموسی، نعمتالله. احمدی طهور، محسن. (1389 ش.). رابطه بهزیستی معنوی با سلامت روان در دانشجویان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (اسرار). سال چهارم، شماره هفدهم، صص 80-274.
عباسزاده، عباس. برهانی، فریبا. عباسی، محمود. (1393 ش.). سلامت معنوی مدلی برای کاربرد در پرستاری. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال هشتم، شماره سیام، صص 76-57.
عباسی، محمود. شمسی گوشکی، احسان. موحدی، هدیه. صفاری، صبا. (1393 ش.). سلامت معنوی در مراقبتهای نگهدارنده پایان حیات در نظام سلامت. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال هشتم، شماره سیام، صص 131-97.
عباسی، محمود. عزیزی، فریدون. شمسی گوشکی، احسان. ناصری راد، محسن. اکبری لاکه، مریم. (1391 ش.). تعریف مفهومی و عملیاتیسازی سلامت معنوی: یک مطالعه روششناختی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال ششم، شماره بیستم، صص 44-11.
عباسیان، لادن. عباسی، محمود. شمسی گوشکی، احسان. معماریانی، زهرا. (1389 ش.). بررسی جایگاه علمی سلامت معنوی و نقش آن در پیشگیری از بیماریها: یک مطالعه مقدماتی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 104-83.
عبدالرحیمی، محمد. (1394 ش.). جایگاه سلامت در دین اسلام و تبیین نقش قلب و عقل در سلامت معنوی. بصیرت و تربیت اسلامی. سال دوازدهم، شماره سی و دوم، صص 105-74.
محقق داماد، سیدمصطفی. (1389 ش.). مقومات معنوی سلامت در الهیات اسلامی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 63-51.
مرزیند، رحمتالله. زکوی، علیاصغر. (1391 ش.). شاخصهای سلامت معنوی از منظر آموزههای وحیانی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال ششم، شماره بیستم، صص 99-69.
مرندی، سیدعلیرضا. عزیزی، فریدون. (1389 ش.). مسأله جایگاه، تعریف و دشواریهای پایهریزی مفهوم سلامت معنوی در جامعه ایرانی ـ اسلامی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 21-11.
یزدانی، علیاصغر. عباسی، محمد. ابراهیمی، محمدنبی. (1389 ش.). مبانی عرفان سلامت معنوی. فصلنامه اخلاق پزشکی. سال چهارم، شماره چهاردهم، صص 82-65.
منابع انگلیسی:
Abbasi, M. Goshki, ES. Abulghasemi, MJ. (2014). Introduction to Spiritual Health. Nashrehoghooghi Publication, 2th Edition, 35.
Graneheim, UH. Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today. 24(2): 105-12.
Jafari, HA. Rastegar, AA. (2007). The emergence of spirituality in organizations: Concepts, Definitions, Presumptions and Conceptual Model. Journal of Management Sciences in Iran. 2(5): 99-121.
Mesbah, M. (2013). Islamic Approch to Spiritual Health. Nashrehoghooghi Publication, 1th edition, 47.
Miller, MA. (1995). Culture, spirituality, and women's health. Journal of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing. 24(3): 257-64.
Rastgar, AA. Farhangi, AA. (2007). The Presentation and Clarification. Commercial Strategies. 1(20): 1-24.
Ross, L. (2006). Spiritual care in nursing: an overview of the research to date. Journal of Clinical Nursing. 15(7): 852-62.
Schwartz Barcott, D. Hesook Suzie, K. (2000). An expansion and elaboration of the hybrid model of concept development. Concept Dev Nurs Found Tech Appl. 2: 161-92.
Selman, L. Young, T. Vermandere, M. Stirling, I. Leget, C. (2014). Research Priorities in Spiritual Care: An International Survey of Palliative Care Researchers and Clinicians. Journal of Pain and Symptom Management. 48(4): 518-31.
Smith, J. McSherry, W. (2004). Spirituality and child development: a concept analysis. Journal of Advanced Nursing. 45(3: 307-15.
Taylor, EJ. Petersen, C. Oyedele, O. Haase, J. (2015). Spirituality and Spiritual Care of Adolescents and Young Adults with Cancer. Seminars in Oncology Nursing. 31(3): 227-41.
Vader, JP. (2006). Spiritual health: the next frontier. The European Journal of Public Health. 16(5): 457.
Vahedian Azimi, A. Alhani, F. (2008). Educational challenges in ethical decision making in nursing. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 1(4): 21-30.
Vahedian Azimi, A. Rahimi, A. (2013). Concept of Spirituality: A Conventional Content Analysis. Journal of qualitative Research in Health Sciences. 2(1): 11-20.
- چکیده مشاهده شده: 2897 بار
- PDF دانلود شده: 1086 بار