مفردات دارویی مؤثر در درمان بیخوابی در طب سنتی ایرانی
مجله تاریخ پزشکی - علمی پژوهشی,
دوره 7 شماره 23 (1394),
17 December 2015
,
صفحه 51-68
https://doi.org/10.22037/mhj.v7i23.10805
چکیده
مقدمه: بیخوابی یکی از شایعترین اختلالات خواب است که میتواند بر روی خلق، هوشیاری، حافظه، امنیت و عملکرد روزانه فرد تأثیر بگذارد. در حال حاضر متداولترین داروها در درمان بیخوابی گروه بنزودیازپینها میباشند که شیوع عوارض جانبی در این گروه مانند اختلالات شناختی، وابستگی به دارو و برگشت علائم بیماری پس از قطع مصرف دارو استفاده از این داروها را محدود میکند، این امر لزوم بکارگیری درمانهای کارآمدتر را ضروری میسازد. در طب سنتی ایران نیز به مقوله بیخوابی و درمانهای آن به طور گستردهای پرداخته شده است. در این مطالعه مفردات مؤثر بر بیخوابی در منابع طب سنتی مورد بررسی قرار گرفته است.
روش: این تحقیق، یک مطالعه کتابخانهای و بررسی متون میباشد. در این مطالعه مفردات دارویی مؤثر در درمان بیخوابی، در 6 کتاب مرجع داروشناسی طب سنتی شامل «الابنیه عن حقایق الادویه»، «القانون فی الطب»، «ریاض الادویه»، «تذکره داوود انطاکی»، «تحفه حکیم مؤمن» و «مخزن الادویه» جستجو شد. این مطالعه در چند مرحله (یافتن واژگان کلیدی، جستجو در منابع، تهیه لیست واحد، یافتن مترادفات، دستهبندی، جمعبندی و امتیازدهی، مرتبسازی بر حسب امتیاز کسبشده) انجام شد.
یافتهها: 28 مفرده دارویی مطرح در درمان بیخوابی یافت شد که 25 مفرده منشأ گیاهی و 3 مفرده منشأ حیوانی دارند. این مفردات به ترتیب امتیاز کسبشده، در جدولی مرتب شدند، بیشترین امتیاز کسبشده مربوط به کاهو، بنفشه و کدو بود که اثرات خوابآوری یا آرامبخشی این گیاهان در مطالعات حیوانی یا انسانی به اثبات رسیده است.
بحث و نتیجهگیری: لیست مفردات دارویی حاصلشده در این مطالعه، میتواند زمینهساز انجام مطالعات بالینی آینده برای ساخت داروهای جدید و مؤثر در درمان بیخوابی باشد.
- بیخوابی؛ طب سنتی ایران؛ گیاهان خوابآور
ارجاع به مقاله
مراجع
موسوی، سیدعباس. میرزایی، الهام. خسروی، احمد. بررسی الگوی خواب و میزان خواب آلودگی در جمعیت بالای 15 سال شهر شاهرود. فصلنامه دانش و تندرستی. (1388 ش.)، دوره چهارم، شماره چهارم، صص 9-45.
Saddichha S. Saddichha Sahoo, Diagnosis and treatment of chronic insomnia. Ann Indian Acad Neurol. 2012; 13 (2): 94-102.
احمدوند، افشین. سپهرمنش، زهرا. قریشی، ساداتفاطمه. موسوی، غلامعباس. بررسی شیوع بیخوابی در افراد 18 ساله و بالاتر در شهر کاشان در سال 1387. فصلنامه علمی پژوهشی فیض. (1388 ش.)، دوره چهارم، شماره سیزدهم، صص 32-313.
Mai E, Buysse DJ. Insomnia: prevalence, impact, pathogenesis, differential diagnosis, and evaluation. Sleep medicine clinics. 2008; 3 (2): 167-74.
Arbanas G, Arbanas D, Dujam K. Adverse effects of benzodiazepines in psychiatric outpatients.Psychiatria Danubina. 2009; 21 (1): 103-7.
Sarris J, Byrne GJ. A systematic review of insomnia and complementary medicine. Sleep Med Rev. 2011; 15 (2): 99-106.
آخوندزاده، شاهین. دلیری همپا، علی. کاربرد گیاهان دارویی در اختلالات خواب. فصلنامه گیاهان دارویی. (1382 ش.)، دوره دوم، شماره نهم، صص 84-75.
ناصری، محسن. دهکده سلامتی. ویرایش سوم، تهران: انتشارات طب سنتی و مکمل، (1388 ش.)، صص 5-44.
ناصري، محسن. طب سنتی ایران و توسعه آن با استفاده از رهنمودهاي سازمان بهداشت جهانی. دانشور پزشكی. (1383 ش.)، دوره یازدهم، شماره پنجاهودوم، صص 66-53.
هروى، موفق بن على. الابنیه عن حقایق الادویه. تحقیق و تصحیح احمد بهمنيار، تهران: دانشگاه تهران، (1346 ش.)، صص 337-24.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. القانون فی الطب. جلد دوم، تحقیق: شمسالدین ابراهیم، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، (2005 م.)، صص 183-48.
يوسفى هروى، يوسف بن محمد. ریاضالادویه. تحقیق و تصحیح سيدمحمد نظرى، تهران: المعى، (1391 ش.)، صص 166-38.
انطاکی، داوود بن عمر. تذکره داوود الانطاکی (المسمی تذکره اولی الالباب و الجامع للعجب العجاب). ویرایش دوم، بیروت: انتشارات الاعلمی، (2005 م.)، صص 370-43.
تنکابنی، سیدمحمد مؤمن. تحفهالمؤمنین. تحقیق و تصحیح محمدرضا شمس اردکانی، روجا رحیمی و فاطمه فرجادمند. تهران: نشر شهر، (1386 ش.)، صص 376-98.
عقیلی خراسانی، سیدمحمدحسین. مخزنالادویه. تهران: انتشارات باورداران، (1380 ش.)، صص 883-138.
مظفرپور، سیدعلی. خدادوست، محمود. شیرافکن، هدی. یوسفی، مهدی. الگوی اولویتبندی داروها در منابع طب سنتی ایران. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1393 ش.)، دوره ششم، شماره نوزدهم، صص 28-11.
قهرمان، احمد. اخوت، احمدرضا. شرح تطبیقی گیاهان دارویی کهن. جلد دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، (1388 ش.)، صص 505-139.
فیضآبادی، زهره. عشایری، حسن. اصفهانی، محمدمهدی. صادقپور، امید. جعفری، فرهاد. بررسی اسباب و علل بیخوابی از دیدگاه طب سنتی ایران و مقایسه آن با طب نوین. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1392 ش.)، دوره پنجم، شماره چهاردهم، صص 32-112.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، صص 212-144.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد ششم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 577.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستودوم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 82.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد دهم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 65.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستونهم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 144.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد اول، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، صص 3-212.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد سوم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 695.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستوششم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 209.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستوچهارم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 188.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستوپنجم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، صص 26-318.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد چهاردهم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 89.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد بیستوهفتم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، ص 109.
القرشی، علاءالدین. الشامل فی الصناعه الطبیه. جلد هفدهم، تحقیق یوسف زیدان، ابوظبی: منشورات المجمع الثقافی، (2000 م.)، صص 9-35.
فیضآبادی، زهره. جوان، رقیه. مکبرینژاد، روشنک. علی اصل، ژاله. درمانهای بیخوابی از دیدگاه طب سنتی ایران و مقایسه آن با طب نوین. فصلنامه تاریخ پزشکی. (1393 ش.)، دوره ششم، شماره نوزدهم، صص 208-185.
Feyzabadi Z, Jafari F, Kamali SH, Ashayeri H, Aval SB, Esfahani MM, Efficacy of Viola odoratain Treatment of Chronic Insomnia. Iranian Red Crescent Medical Journal. 2014; 16 (12): 17511.
Yakoot M, Helmy S, Fawal K. Pilot study of the efficacy and safety of lettuce seed oil in patients with sleep disorders. International Journal of General Medicine. 2011; 4: 451.
Shah G, Shri R, Panchal V, Sharma N, Singh B, Mann A. Scientific basis for the therapeutic use of Cymbopogon citratus, stapf (Lemon grass). Journal of Advanced Pharmaceutical Technology & Research. 2011; 2 (1): 3.
Hosseinzadeh H, Noraei NB. Anxiolytic and hypnotic effect of Crocus sativus aqueous extract and its constituents, crocin and safranal, in mice. Phytotherapy Research. 2009; 23 (6): 768-74.
Akhondzadeh S, Tahmacebi Pour N, Noorbala A, Homayoun Amini, Fallah Pour, Jamshidi A. Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized and placebo-controlled trial. Phytotherapy Research. 2005; 19 (2): 148-51.
Jana S, Shekhawat G. Anethum graveolens: An Indian traditional medicinal herb and spice. Pharmacognosy Reviews. 2010; 4 (8): 179.
Kulkarni KS, Kasture S, Mengi S. Efficacy study of Prunus amygdalus (almond) nuts in scopolamine-induced amnesia in rats. Indian Journal of Pharmacology. 2010; 42 (3): 168.
Mahendra P, Bisht S. Anti-anxiety activity of Coriandrum sativum assessed using different experimental anxiety models. Indian Journal of Pharmacology. 2011; 43 (5): 574.
Thippeswamy B, Mishra B, Veerapur V, Gupta G. Anxiolytic activity of Nymphaea alba Linn. in mice as experimental models of anxiety. Indian Journal of Pharmacology. 2011; 43 (1): 50.
Sharma U, Lahkar M, Lahon J. Avaluation of antidepressant like activity of silymarin in albino mice. International Journal of Advances in Pharmaceutical Research. 2012; 3 (11): 1246-9.
Kaya I, Yiğit N, Benli M. Antimicrobial activity of various extracts of Ocimum basilicum L. and observation of the inhibition effect on bacterial cells by use of scanning electron microscopy. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines. 2008; 5 (4): 363-9.
- چکیده مشاهده شده: 1261 بار
- PDF دانلود شده: 2737 بار